အၾကမ္းဖက္၀ါဒကုိ တိုက္ဖ်က္ျခင္း

ၿပီးခဲ့သည့္ စက္တင္ဘာ ၃ ရက္က ထူးျခားသည့္ စိန္ေခၚမႈ တစ္ခုကို ျမန္္မာႏုိင္ငံက လက္ခံ ရရိွခဲ့ သည္။ အယ္လ္ကုိင္ဒါ အၾကမ္းဖက္အဖဲြ႕၏ ေခါင္းေဆာင္ေအမန္အယ္လ္ဇာ၀ါဟီရီက အိႏိၵယ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွႏွင့္ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ားကုိ ပစ္မွတ္ ထား တိုက္ခိုက္သြားမည္ဆိုသည့္ ေၾကညာခ်က္ျဖစ္ သည္။

 အီဂ်စ္ႏုိင္ငံသား ျဖစ္ခဲ့သူ ဆရာ၀န္တစ္ဦးအျဖစ္ အသက္ ေမြးခဲ့သူ အယ္လ္ဇာ၀ါဟီရီ၏ ၅၅ မိနစ္ၾကာ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ ကုိ ႏုိင္ငံတကာ အၾကမ္းဖက္၀ါဒ ကြၽမ္းက်င္သူ ပညာရွင္မ်ားက အမ်ိဳးမ်ိဳးတုံ႔ျပန္ၾကသည္။ ပညာရွင္အခ်ိဳ႕ကေတာ့ အီရတ္ႏွင့္ ဆီး ရီးယားကုိ အေျချပဳၿပီး ႀကီးထြား လာေနသည့္ IS (Islamic  State) အဖဲြ႕၏ ၾသဇာကို ယွဥ္ၿပိဳင္ဖို႔ လူ အင္အားစုေဆာင္းသည့္ ေျခလွမ္း အျဖစ္ သံုးသပ္ၾကသည္။

IS က အယ္လ္ကုိင္ဒါအဖဲြ႕ ကုိ အတုယူၿပီး တည္ေထာင္လာ သည့္တုိင္ ၿပီးခဲ့သည့္လမ်ားအ တြင္းက ႏွစ္ဖဲြ႕အၾကားမွာ သေဘာမတူညီမႈမ်ားရိွခဲ့သည္.။ အယ္လ္ ကုိုင္ဒါက IS ကို အဆက္အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ ခဲ့သည္ဟု ကြၽမ္း က်င္သူမ်ားကဆုိသည္။ မၾကာ ေသးမီက အေမရိကန္ႏုိင္ငံသား သတင္းစာဆရာ ႏွစ္ဦး ရက္စက္ စြာ ေခါင္းျဖတ္သတ္မႈအပါအ၀င္ ျပန္ေပးဆဲြမႈ၊ ကုိယ္ပုိင္နယ္ေျမ ထူေထာင္မႈမ်ားအျဖစ္ ကမၻာတစ္၀န္းအစြန္းေရာက္ အၾကမ္းဖက္သူမ်ားၾကားမွာ IS က ေရပန္းစားလာသည္။

IS က အေရွ႕အလယ္ပုိင္း ေဒသ အီရတ္ႏွင့္ ဆီးရီးယားကို အေျချပဳၿပီး လူအင္အားစုစည္း သည့္တုိင္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ သူ႔ ၾသဇာကုိ ကမၻာတစ္၀န္းခ်ဲ႕ထြင္ လာသည္။ အိႏိၵယမွ အစြန္းေရာက္မြတ္စလင္အခ်ိဳ႕ ဆီးရီးယားသုိ႔ သြားၿပီး IS အဖဲြ႕သုိ႔ ၀င္ေရာက္ေန ၾကသည္ဆုိသည့္ အစီရင္ခံစာမ်ားရိွသည္။ ႐ုရွား၊ တူရကီ၊ ဂရိ၊ အဂၤ လန္၊ အေမရိကမွစ၍ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံအထိ လူငယ္အင္အားသစ္မ်ားကုိ စုေဆာင္းေနသည္။ ဘာသာ စကားမ်ိဳးစံုကို အသံုးျပဳၿပီး အသံ  ဖိုင္မ်ား၊ ဗီဒီယုိမ်ား၊ သေဘာ ထားထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားျဖင့္ အင္ တာနက္က တစ္ဆင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္၀ါဒျဖန္႔ခ်ိသည္။ အာဖဂန္ နစၥတန္က အယ္လ္ကုိုင္ဒါမိတ္ ေဆြေဟာင္း တာလီဘန္အခ်ိဳ႕ပင္ IS အဖဲြ႕ကုိ ႀကိဳဆိုလာၾကသည္။ ေျပာရလွ်င္ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ ဘာ သာေရးစစ္ပဲြ (Global Jihad) ၏ တပ္ဦးေနရာကို အယ္လ္ကုိင္ဒါ လက္ထဲမွ IS က လုယူလုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ထိုအခ်ိန္မွာပင္ အယ္လ္ ကုိင္ဒါေခါင္းေဆာင္ ေအမန္ အယ္လ္ဇာ၀ါဟီရီက ျမန္မာ၊ အိႏိၵ ယႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရ္ွတုိ႔ကုိ ဦးတည္ထားၿပီဟု ေၾကညာလိုက္ ျခင္းျဖစ္သည္။ ဗီဒီယိုေၾကညာ ခ်က္မွာ အယ္လ္ဇာ၀ါ ဟီရီက ‘‘ဘားမား(ျမန္မာ)၊ ဘဂၤလား ေဒ့ရ္ွ၊ အာသံ၊ ဂူဂ်ာရတ္၊ အမာ ဒါဘတ္ႏွင့္ ကက္ရ္ွမီးယား’’ေနရာ ေဒသမ်ားက မြတ္စလင္မ်ားကုိ စုစည္းသြားမည္ဟု ထုတ္ျပန္ သည္။ အယ္လ္ကုိင္ဒါဌာနခြဲတစ္ ခု ေဒသ အတြင္းမွာ ဖဲြ႕စည္းလိုက္ ၿပီဟု ေၾကညာသည္။ သူဦးတည္ ေျပာၾကားသည့္ ေဒသအားလံုး သည္လည္း မြတ္စလင္မ်ားအ တြက္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရာ ေဒသ မ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ေနျပည္ေတာ္ကလည္း ခ်က္ခ်င္းဆုိသလို တုံ႔ျပန္ခ်က္ေပး သည္။ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ႐ံုးက တာ၀န္ရိွသူ အခ်ိဳ႕က ႏိုင္ငံသား မ်ားကုိ စုိးရိမ္မႈမလြန္ကဲရန္ႏွင့္ ကာကြယ္မႈအစီအမံမ်ားကုိ အေရးယူေဆာင္ ရြက္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ခ်က္ခ်င္းထုတ္ျပန္ခဲ့ သည္။

ယခုေဆာင္းပါးမွာ ေဆြးေႏြး လုိသည္က ေထာက္လွမ္းေရး သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား စု စည္းျခင္းႏွင့္ လံုၿခံဳေရးအစီအမံ မ်ားျပင္ဆင္ျခင္းတို႔အျပင္ အျခား ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္အခ်က္ မ်ားကုိ ေဆြးေႏြး လိုျခင္းျဖစ္ပါ သည္။ အၾကမ္းဖက္၀ါဒကို တုိက္ ဖ်က္ျခင္းသည္ ျမန္မာတုိ႔ကြၽမ္း က်င္သည့္ သမား႐ုိးက် စစ္ပဲြ (Conventional Warfare) ထက္ ပိုမို႐ႈပ္ေထြးပါသည္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ ႏွစ္က အၾကမ္းဖက္၀ါဒေရးရာ ကြၽမ္းက်င္ ပညာရွင္တစ္ဦးက အေမရိကန္အစိုးရအား အႀကံေပးခဲ့သည့္ အထူးအစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ အေၾကာင္းေဆြးေႏြးပါမည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အင္စတီက်ဳဒ့္ (Uni-ted States Institute Of Peace)က ‘‘ဘာေၾကာင့္ လူငယ္အခ်ိဳ႕ အယ္လ္ကုိင္ဒါအဖဲြ႕ကို ၀င္ေရာက္ၾကတာလဲ’’(Why Youth Join Al-Qaeda) ဆုိသည့္ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ အထူးအစီရင္ခံစာတစ္ခုကုိ ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ထိုအစီရင္ခံစာ ကို ေရးသူက အေမရိကန္စစ္တပ္မွ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရးကြၽမ္းက်င္သူႏွင့္ အၾကမ္းဖက္မႈတိုက္ဖ်က္ေရးပညာရွင္ ဗုိလ္မွဴးႀကီး ဂြၽန္အမ္မတ္စ္ဗန္ေဟာစ္ျဖစ္သည္။ သူ႔အစီရင္ခံစာက အယ္လ္ကုိင္ဒါအဖဲြ႕၏ ႏုိင္ငံျခား သားစစ္သည္ (Foreign Fighters) ၂၀၂၃ ဦးကုိအင္တာဗ်ဴးျခင္း၊ ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇ၀င္မ်ားကုိ ျပန္ေလ့ လာျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၿပီး ေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ဗုိလ္မွဴးႀကီး ဂြၽန္က အယ္လ္ ကုိင္ဒါအဖဲြ႕သည္ လက္ဆုပ္လက္ ကုိင္ေနရာအတည္တက်အေျခ စိုက္လႈပ္ရွားျခင္းမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ သူ႔ ကုိ သေဘာက်ေထာက္ခံသည့္ ေနရာအႏွံ႔အျပားက အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ားမွ တစ္ဆင့္ပံုစံတူ တိုက္ခုိက္မႈမ်ားကုိ ျပဳလုပ္သြား သည့္ အဖဲြ႕အစည္းျဖစ္သည္။ အယ္လ္ကုိင္ဒါ အဓိကပစ္မွတ္ ထားစည္း႐ံုးသူမ်ားကေတာ့ လူ ငယ္မ်ားသာျဖစ္သည္ဟု ဗိုလ္မွဴး ႀကီးဂြၽန္က ဆုိသည္။ အယ္လ္ ကိုင္ဒါအဖဲြ႕ကို အထိေရာက္ဆံုး တိုက္ခုိက္သည့္ ဗ်ဴဟာသည္ တပ္ဖဲြ႕၀င္သစ္အင္အားတုိးမလာရန္ ႀကိဳးပမ္းအားထုတ္ျခင္းျဖစ္သည္။

အယ္လ္ကုိင္ဒါအဖဲြ႕သုိ႔ ၀င္ ေရာက္ၾကသည့္ ႏုိင္ငံျခားသား စစ္သည္ ၂၀၂၃ ဦးကုိ ေလ့လာၿပီးသည့္အခါ ဗိုလ္မွဴးႀကီးဂြၽန္က လူငယ္ေလးမ်ိဳးကုိ ခဲြထုတ္လိုက္သည္။ ထိုလူငယ္မ်ားကုိ ဗိုလ္မွဴးႀကီးဂြၽန္က ‘‘(တစ္စံုတစ္ရာကို) ရွာေဖြၾကသူမ်ား’’ (Seekers) ဟု ၫႊန္းဆိုသည္။

၁။ ပထမတစ္မ်ိဳးက ကလဲ့ စားေခ်မႈကုိ ရွာေဖြၾကသူမ်ား (TheRevenge Seekers) ျဖစ္သည္။ ထုိသူမ်ားက မိမိတို႔ ပတ္၀န္းက်င္ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းမွာ ဖိႏွိပ္ခံရသူ၊ သားေကာင္အျဖစ္ ပစ္မွတ္ထား ခံရသူမ်ားျဖစ္သည္။ ဂုဏ္သိကၡာ က်ဆင္းမႈႏွင့္ အလိုမက်မႈမ်ားက ထုိသူမ်ားကို အၾကမ္းဖက္၀ါဒဆီ သုိ႔ တြန္းပို႔ေပးသည္။ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဂြၽန္က တန္းတူညီမွ်မႈ၊ လူငယ္မ်ားကုိ လူ႔အဖဲြ႕အစည္း၏ ႏိုင္ငံေရး တြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေစမႈတုိ႔က ကုထံုးမ်ားျဖစ္သည္ဟု ေျပာ သည္။ ေဒါသႏွင့္ အလိုမက်မႈ မ်ားကုိမွန္ကန္သည့္ ထြက္ေပါက္ ေပးဖို႔လိုေၾကာင္း သူကေျပာျပ သည္။

၂။ ဒုတိယအမ်ိဳးအစားက ေတာ့ ကုိယ့္အခန္းက႑ကုိ ရွာ ေဖြသူမ်ား (The Status Seekers)ျဖစ္သည္။ ယခုအမ်ိဳးအစားက ေတာ့ မိမိပတ္၀န္းက်င္မွာ ကုိယ့္  အခန္းက႑ ေပ်ာက္ဆံုးေနၾက သူမ်ားျဖစ္သည္။ ကုိယ့္လူ႔အဖဲြ႕ အစည္းမွာ အေရးပါခြင့္မရသူ၊ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေပ်ာက္ဆံုးေနသူ၊ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းက ေမ့ေလ်ာ့ခံ ထားရသူမ်ားျဖစ္သည္။ ထိုသူ မ်ားက တစ္စံုတစ္ရာကုိ ထူးထူး ျခားျခားျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ကုိယ့္အ ခန္းက႑ကုိ အၾကမ္းဖက္ရယူ ၾကေလ့ရိွသည္။ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံခံရသူ၊ မိမိကုိယ္ကုိယ္ ေပ်ာက္ဆံုးေနသူမ်ားလည္း ပါ၀င္သည္။ ဗုိလ္မွဴးႀကီးဂြၽန္ေျပာသည့္ အခ်က္သာမွန္ကန္ခဲ့လွ်င္ လူငယ္မ်ား တြက္ အလုပ္အကုိင္အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးမႈ၊ သူ တုိ႔ဘ၀အတြက္ အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အ ခြင့္အလမ္းမ်ား ပံ့ပိုးေပးမႈက အ ေရးပါသည့္ ဗ်ဴဟာျဖစ္သည္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရိွေနျခင္းသည္ လူ တစ္ဦးအတြက္ အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ အနာဂတ္ကို တည္ ေဆာက္ဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းျဖစ္ သည္။

၃။ တတိယအမ်ိဳးအစားက ေတာ့ အမွတ္လကၡဏာကို ရွာေဖြသူမ်ား (The Identity Seekers) ျဖစ္သည္။ အမွတ္ လကၡဏာကို ရွာေဖြၾကသူမ်ားက ေတာ့ မိမိအသုိင္းအ၀ုိင္းတြင္ ရပ္ တည္မႈေပ်ာက္ဆံုးၿပီး တြယ္ရာမဲ့ ၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ ဘ၀တြင္ အ႐ႈံးႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရၿပီး မည္သည့္ ပတ္၀န္းက်င္၊ မည္သည့္အဖဲြ႕ အစည္းမ်ားတြင္မွ ပါ၀င္ခြင့္မရ ၾကသူမ်ားျဖစ္သည္။ သူတို႔သည္ အစုအဖဲြ႕လကၡဏာ(Group Ide-ntity) ကုိ လုိခ်င္သူမ်ားျဖစ္သည္။

လူငယ္အားလံုးလုိိလုိမွာ အစုအဖဲြ႕တစ္ခုခုကို ပါ၀င္ပတ္သက္လိုသည့္ ဆႏၵရိွၾကသည္ဟု ဗိုလ္မွဴးႀကီးဂြၽန္ကဆိုသည္။ ရပ္ကြက္ထဲက လူမိုက္ဂုိဏ္းထဲကုိ ၀င္မည္လား၊ အမ်ားအတြက္ ေကာင္းက်ိဳးျပဳသည့္ အသင္းအဖဲြ႕ထဲကုိ ၀င္မည္လားဆိုသည္က ေရြးခ်ယ္စရာျဖစ္သည္။ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုမွာ ပါ၀င္ပတ္သက္မွသာ မိတ္ေဆြရဲေဘာ္ရဲဘက္ႏွင့္ သူလိုခ်င္သည့္ အခန္းက႑ကိုရမည္ျဖစ္သည္။ ကုိယ့္လူ႔အဖဲြ႕အစည္း၏ အေရးအရာကိစၥမ်ားမွာ လူငယ္မ်ားပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရေရး အတြက္ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားထူေထာင္ ေပးျခင္းႏွင့္ လူငယ္မ်ား၏ အခန္းက႑ကုိ အားေပးျခင္းမ်ားျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။    လူငယ္တုိ႔၏ေကာင္းျမတ္ေသာ တက္ႂကြမႈကုိ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ ပတ္၀န္းက်င္ကုိ ပ်ိဳးေထာင္ေပးျခင္းျဖင့္ တည့္မတ္သင့္ပါသည္။

၄။ ေနာက္ဆံုးတစ္မ်ိဳးကေတာ့အေၾကာက္တရားကုိ ရွာေဖြၾကသူမ်ား (The Thrill Seekers) ျဖစ္သည္။ ယခုအုပ္စုသည္ အယ္လ္ကုိင္ဒါအဖဲြ႕၀င္မ်ားထဲတြင္ အနည္းဆံုးအမ်ိဳးအစားျဖစ္သည္။ ၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေအာက္ မွာသာ ရိွသည္ဟု ဗိုလ္မွဴးႀကီးဂြၽန္ကဆိုသည္။ ထုိသူမ်ားက အဓိပၸာယ္မရိွ သည့္ဘ၀ကုိ စြန္႔ခြာၿပီး စြန္႔စားမႈ ကုိ ရွာေဖြလုိသူ လူငယ္မ်ားျဖစ္သည္။ သူတို႔၏ စြန္႔စားလိုစိတ္မ်ားက သူတုိ႔ကုိ လမ္းမွားဆီ ေခၚေဆာင္ သြားၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ဗိုလ္မွဴးႀကီးဂြၽန္ေျပာခဲ့သည့္ လူငယ္အမ်ိဳးအစားေလးမ်ိဳးကို ျပန္လည္သံုးသပ္ရလွ်င္ အၾကမ္း ဖက္၀ါဒကို တုိက္ဖ်က္သည့္ အ ေကာင္းဆံုးမဟာဗ်ဴဟာမွာ တရား မွ်တသည့္လူ႔ပတ္၀န္းက်င္ကို ထူ ေထာင္မႈ၊ ခဲြျခားႏွိမ့္ခ်ျခင္းကုိ လက္မခံမႈ၊ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အ လမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးႏုိင္မႈ၊ လူ ငယ္မ်ားကုိ အသိအမွတ္ျပဳပ်ိဳး ေထာင္မႈမ်ားျဖစ္သည္။ ျမန္မာ ႏုိင္ငံအေနျဖင့္ အေရးတႀကီးျပင္ ဆင္ရမည့္ အခ်က္က အၾကမ္း ဖက္မႈႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ မည္ သည့္အဖြဲ႕အစည္း၊ လူမ်ိဳးဘာသာ ကိုမွ် မ်က္ႏွာသာေပးျခင္းမရိွဘဲ တိတိက်က်အေရးယူျခင္းျဖစ္သည္။

 ေနျပည္ေတာ္က အထူး သတိထားသင့္သည္မွာ ကာကြယ္ ေရးအစီအမံမ်ားေၾကာင့္ လူနည္း စု အခြင့္ အေရးမ်ား မထိပါးေအာင္ဂ႐ုျပဳရမည့္အခ်က္ ျဖစ္သည္။ အယ္လ္ကုိင္ဒါအဖဲြ႕ႏွင့္ ႏုိင္ငံသား မြတ္စလင္မ်ားကုိ ခဲြခြဲျခားျခား ႐ႈ ျမင္ဖုိ႔အေရးႀကီးပါသည္။ ကမၻာ ေပၚတြင္ မြတ္စလင္လူဦးေရ ၁ ဒသမ ၅ ဘီလီယံေက်ာ္ရိွၿပီး အယ္လ္ကုိင္ဒါအဖဲြ႕၀င္က ေထာင္ဂဏန္းသာရိွပါသည္။

ေနျပည္ေတာ္က ထုတ္ျပန္ ခဲ့သလုိ လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႕အစည္း မ်ားကလည္း ႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႕ အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး အ ေတြ႕အႀကံဳမ်ားကုိ ေလ့လာသင္ယူသင့္ပါသည္။

အၾကမ္းဖက္၀ါဒကို ကာ ကြယ္ရန္အတြက္ အေကာင္းဆံုး လက္နက္မွာ တန္းတူညီမွ်မႈ၊ တရားဥပေဒ စုိးမိုးမႈႏွင့္ ေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္ျဖင့္ လင္းလက္သည့္ ဘ၀ မ်ားကုိ ထူေထာင္ေပးမႈသာျဖစ္ပါ သည္။